ภูมิปัญญา คือ
แบบแผนการดำเนินชีวิตที่มีคุณค่า
แสดงถึงความเฉลียวฉลาดของบุคคลและสังคมซึ่งได้สั่งสมปฏิบัติสืบต่อกันมา
กระติบข้าวของชาวอีสานเป็นภาชนะเก็บอาหารที่ทางคุณค่ามากด้วยภูมิปัญญาเก็บความร้อนได้ดี
ในขณะที่ยอมให้ไอน้ำระเหยออกไปได้ ทำให้ข้าวเหนียวที่บรรจุภายในกระติบไม่แฉะด้วยไอน้ำต่างจากกระติกน้ำแข็ง
ที่พ่อค้าแม่ค้าข้าวเหนียวส้มตำบางร้านนำมาใช้บรรจุข้าวเหนียวเพื่อรอขายซึ่งจำเป็นต้องใช้ผ้าขาวรองอีกทีก่อนบรรจุข้าวเหนียว
แต่เม็ดข้าวที่อยู่รอบขอบกระติกก็ยังแฉะอยู่ดี
เคล็ดลับของการสารกระติบข้าวอยู่ที่การสานภาชนะเป็นสองชั้น
ชั้นในสุดจะสานด้วยตอกไม้
ให้มีความห่างเล็กน้อยเพื่อให้ไอน้ำระเหยออกจากข้าวไปสู่ช่องว่างภายในก่องหรือกระติบข้าวได้
ชั้นนอกสุดจะสานด้วยตอกที่มีความชิดแน่นกว่าเพื่อเก็บความร้อนเอาไว้
ไอน้ำที่มีความร้อน อยู่ภายในช่องว่างนี้ จะช่วยทำให้ข้าวเหนียวที่อยู่ภายในกระติบยังคงความร้อนได้อีกนาน
โดยเมล็ดข้าวจะไม่มีไอน้ำเกาะฝากระติบและตัวกระติบจะมีลักษณะเหมือนกัน เพียงแต่มีขนาด
ที่ต่างกันเล็กน้อย สามารถสวมใส่กันได้พอดี
ในส่วนตัวกระติบจะมีฐานรองทำจากก้านตาลขดเป็นวงกลม
มีขนาดเล็กกว่าตัวกระติบเล็กน้อย ยึดด้วยหวายให้ติดกับตัวกระติบ
ดังนั้นกระติบข้าวจึงเป็นของใช้ประจำบ้านที่ใช้บรรจุข้าวเหนียว
ทุกครัวเรือน ทุกพื้นที่ที่รับประทานข้าวเหนียว ด้วยเทคนิคการสานจากภูมิปัญญาไทยนี้
ทำให้ผลิตภัณฑ์นี้เป็นที่ยอมรับและยังคงอยู่ตลอดมา
สร้างรายได้ให้กับชุมชนในการสร้างงานและยังสืบสานความรู้ของการจักสานไว้เช่น
ที่หมู่บ้านทุ่งนางโอก อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร
เหตุผลที่ทำให้นิยมใช้กระติบข้าวเหนียว
1. ทำให้ข้าวเหนียวที่บรรจุไม่เหนียวแฉะ
ไม่ติดมือ
2. พกพาสะดวก
หิ้วไปได้ทุกหนทุกแห่ง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น